Izdržljivost je jedna od najvažnijih motoričkih sposobnosti koje treba da posjeduje jedan fudbaler. Definiše se kao sposobnost opianju u zamora ili kao sposobnost dugotrajnog psiho-fizičkog rada. Razvoj izdržljivosti je moguć u toku čitavog aktivnog igračkog staža. Sa razvojem treba početi od pionirskog uzrasta, s tim što ne treba raditi na intenzitetu nego na obimu. Sa intenzivnim radom na razvoju izdržljivosti treba početi sa 17 godina. G.Bauer (Pravi fudbal 2001) predlaže da se već od 10 godine radi na povećanju izdržljivosti, a intenzivno u periodu od 16-18 godina.
Izdržljivost dijelimo na:
-aerobnu izdržljivost
-anaerobnu izdržljivost
Anaerobno znači da energiju koje tijelo koristi za izvođenje određene motoričke radnje dobija biohemijskom reakcijom koja razgrađuje hranjive materije bez upotrebe kiseonika, odnosno količina potrebnog kiseonik je veća od one unesene količine kiseonika, jer prilikom anaerobnog opterećenja organizam nema vremena da se adaptira na opterećenje i da unese dovoljnu količinu kiseonika. U ovom procesu razgradnje nastaje mliječna kiselina koja se odvodi iz mišića tokom rada. Mliječna kiselina ima veliki uticaj na dužinu trajanja anaerobne aktivnosti.
Mišić kad dođe u fazu nemogućnosti odvođenja mliječne kiseline, dolazi do zakiseljavanja mišićnih ćelija, čime se smanjuje radna sposobnost sportiste, jer bihemijske reakcije ne mogu da proizvedu dovoljno energije u takvim uslovima. Anaerobne aktivnosti su visokog intenziteta i kratkog trajanja.
Nepostoji ni jedna aktivnost koja je isključivo aerobna ili anaerobna. Intenzitet određuje koji izvor energije će biti dominantniji u toku izvođenja aktivnosti.
Aerobna izdržljivost se dijeli na:
- aerobnu kratkotrajnu izdržljivost (3-10 min. ili distance trčanja od 1500-3000 m),
- aerobna izdržljivost srednjeg trajanja (11-30 min. ili distance trčanja od 5000-10000 m),
- aerobna izdržljivost dugog trajanja (duže od 30 min. ili distance duže od 10000 m)
- kratkotrajna anaerobna izdržljivost do 20 sec. trajanja,
- anaerobna izdržljivost srednjeg intenziteta do 60 sec.,
- dugotrajna anaerobna izdržljivost maksimalno trajanje do 2 min.
anaerobni izvor energije
|
aerobno-anaerobni izvor energije
|
aerobni izvor energije
|
|||||||||
aerobno
|
0
|
10
|
20
|
30
|
40
|
50
|
60
|
70
|
80
|
90
|
100
|
anaerobno
|
100
|
90
|
80
|
70
|
60
|
50
|
40
|
30
|
20
|
10
|
0
|
maksimalna dužina m
|
100
|
200
|
400
|
800
|
*
|
1500
|
3200
|
*
|
5000
|
10000
|
42000
|
vrijeme trajanja sec./min.
|
0,10
|
0,20
|
0,45
|
1,45
|
*
|
3,45
|
9,00
|
*
|
14,00
|
29,00
|
135,00
|
Treningom izdržljivosti utiče se na funkcije kadiovaskularnog sistema, razmjenu materija i na nervni sistem sportiste. Prosječni intenzitet u vrhunskim ligama (top 5) je 80-90% od maksimalne srčane frekvencije!!!
Fudbal je od svog početka-nastanka u stalnom razvoju. Sve se veći zahtjevi-zadaci postavljaju u realizaciji igre. U odnosu na 60-godine 50 % se više trči, veći je obim submaksimalnog i maksimalnog trčanja, produženo je vremensko trajanje efektivne igre, lopta je zahvaljujući zavidnim fizičkim i tehničko-taktičkim sposobnostima fudbalera sve više u igri, tako da u odnosu na 90-te godine lopta je oko 15 min. duže u igri. Mnogo brže se igra, veća je brzina odigravanja-cirkulacije lopte.
Mnogo više pasovova ima na utakmici. Igra se direktno ili na dva-tri dodira, strpljivo, u širinu, u dubinu, za sve to treba imati kapacitet kardiovaskularnog i respiratornog sistema, kao i intelektualne sposobnosti. Mnogo više igrača učestvuje u kontra-napadu, odnosno u transformaciji po osvajanju lopte. Koliko se brzo igra najbolje govori i statitistčki podatak da fudbaleri Barseloni i Mančester jun. u prosjeku dodir sa loptom imaju 1,1 sec. dok njemačka bundes liga ima prosjek 1,9 sec. Statistički podatak se odnosi na 2014 godinu. Na osnovu gore napisanih činjenica može se reći da je fudbal postao "sprinterska disciplina", brzinski sport, u koma veoma bitnu ulogu ima brzinska izdržljivost. Obilježje modernog fudbala je eksplozivna i brza trčanja sa brzim promjenama pravca, sa velikim brojem ponavljanja u kratkom vremenskom razdoblju, kako bi se osvojio prostor u fazi napada ili blokirao-zatvorio u fazi odbrane, sve to mora da se izvede u sisitemu, što znači da svi fudbaleri moraju biti na približnom nivou motoričkih i funkcionalnih sposobnosti kao i tehničko-taktičke obučenosti.
Brza promjena ritma igre je odlika vrhunskih ekipa, 1100 promjena intenziteta u prosjeku se izvede u toku igre. Svakih 35-43 sec. u prosjeku se izvede neka visoko intenzivna radnja. Čak 70% golova se postiže nakon brzo izvedenog kontra napada koji traje u prosjeku 6-8 sec., a napad bude izveden u prosjeku sa 2-4 povezana pasa! Svake 4 sec. se dešavaju razne situacije sa loptom ili bez lopte što
se moraju riješiti u toku igre, odnosno u prosjeku 1431 situacija sa loptom ili bez lopte. Prosječna dužina maksimalno brzog trčanja-sprinta iznosi od 17-22 m., s tim što je različita ukupna dužina i kreće se od 300-800 m. sa loptom ili bez lopte.
Ovo sve što je gore navedeno-nabacano statitički je interesantno, ali je napisano sa namjerom, da moramo da shvatimo u kojem pravcu trening treba da ide. I ovi podaci su iz 2011 godine, znači i oni su malo zastarili! Izdržljivost se mora u toku čitave godine ciljano trenirati kako bi u kontinuitetu podizali sposobnost igrača na jedan veši nivo.
Dugotrajna trčanja bez lopte bi trebala ostaviti samo za dane regeneracije, ako se baš mora. Lagano izvođenje tehničkih elemenata i igranje tenisa nogama bilo bi mnogo efektnije, puls bi trebao da bude od 120-140 srčanih otkucaj.
Izdržljivost trenirati kroz razne forme igre i vremenski-dužinski kratka intervalna trčanja. Veći broj igrača manji intenzitet (5:5-11:11), i obrnuto (1:1-4:4). Veličina prostora u kojem se igra je takođe bitan za intenzitet.
Nastavlja se...
Slike uzeta sa Google.ba
Fudbal je od svog početka-nastanka u stalnom razvoju. Sve se veći zahtjevi-zadaci postavljaju u realizaciji igre. U odnosu na 60-godine 50 % se više trči, veći je obim submaksimalnog i maksimalnog trčanja, produženo je vremensko trajanje efektivne igre, lopta je zahvaljujući zavidnim fizičkim i tehničko-taktičkim sposobnostima fudbalera sve više u igri, tako da u odnosu na 90-te godine lopta je oko 15 min. duže u igri. Mnogo brže se igra, veća je brzina odigravanja-cirkulacije lopte.
se moraju riješiti u toku igre, odnosno u prosjeku 1431 situacija sa loptom ili bez lopte. Prosječna dužina maksimalno brzog trčanja-sprinta iznosi od 17-22 m., s tim što je različita ukupna dužina i kreće se od 300-800 m. sa loptom ili bez lopte.
Ovo sve što je gore navedeno-nabacano statitički je interesantno, ali je napisano sa namjerom, da moramo da shvatimo u kojem pravcu trening treba da ide. I ovi podaci su iz 2011 godine, znači i oni su malo zastarili! Izdržljivost se mora u toku čitave godine ciljano trenirati kako bi u kontinuitetu podizali sposobnost igrača na jedan veši nivo.
Izdržljivost trenirati kroz razne forme igre i vremenski-dužinski kratka intervalna trčanja. Veći broj igrača manji intenzitet (5:5-11:11), i obrnuto (1:1-4:4). Veličina prostora u kojem se igra je takođe bitan za intenzitet.
Nastavlja se...
Slike uzeta sa Google.ba
